AB’de üç yıldır süren döner krizi sona erdi: Türkiye başvurusunu geri çekti

Avrupa’da döner üzerinden yaşanan üç yılı aşkın tartışma noktalandı. Türkiye’nin AB’ye yaptığı döner tescili başvurusu 23 Eylül’de resmen geri çekildi. Böylece Almanya başta olmak üzere Avrupa’daki milyonlarca tüketicinin alıştığı çeşit çeşit döner satışına devam edilecek.

Dönerin kaderini belirleyecek başvuru

İstanbul merkezli Uluslararası Döner Federasyonu (UDOFED), 2022’de AB’ye başvurarak dönerin “geleneksel ürün” (TSG) tescili almasını istemişti. Kabul edilseydi, AB’deki tüm dönerler Türkiye’nin belirlediği tariflere göre hazırlanmak zorunda kalacak, aksi durumda “döner” adıyla satılamayacaktı.

Başvuruda dönerin yalnızca:

• 16 ay ve üzeri sığır eti veya 6 ay ve üzeri kuzu eti,

• Alternatif olarak ise tavuk but ve göğüs eti ile yapılabileceği belirtilmişti.

Ayrıca etin kalınlığından marinadın süresine, hatta kullanılacak bıçağın ölçülerine kadar katı kurallar getirilmişti.

Almanya ve Avrupa’dan sert tepki

Başvuru, özellikle dönerin adeta milli yemek haline geldiği Almanya’da büyük tepki çekti. Ülkede yaklaşık 18.500 döner dükkânı bulunuyor ve sektörün yıllık cirosu 2,4 milyar Euro’yu buluyor. Avrupa genelinde ise günlük 400 ton döner üretiliyor, 60 bin kişiye istihdam sağlanıyor.

Almanya Tarım Bakanı Cem Özdemir (Yeşiller), o dönemde Ankara’ya mesaj vererek “Döner artık Almanya’nın da bir parçasıdır. Nasıl hazırlanacağına buradaki insanlar karar verir, Ankara değil” sözleriyle itirazını dile getirmişti.

Üç aylık itiraz süresinde Almanya başta olmak üzere farklı ülkelerden toplam 17 resmi itiraz geldi. AB Komisyonu, tarafları uzlaştırmaya çalışsa da sonuç alınamadı.

Eski Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy’ye “suç örgütü kurmaktan” beş yıl hapis

İçeriği Görüntüle

Ret yerine geri çekme

Süreçte başvurunun reddi yönünde eğilim güçlenince UDOFED, beklenmedik bir adımla başvurusunu geri çektiğini açıkladı. Bu karar, sürecin otomatik olarak sona erdiği anlamına geliyor.

UDOFED, girişimin amacının Avrupa’daki üreticilere zarar vermek değil, dönerin Türkiye kökenini ve geleneğini korumak olduğunu savundu. Ancak başvurunun içeriği, Avrupa’daki uygulamalarla çeliştiği için sektörde büyük tartışma yaratmıştı.

Dönerin tarihçesi ve TSG tartışması

Dönerin dikey şişte pişirilmesi 16. yüzyıla kadar uzanıyor; 19. yüzyılda Osmanlı şehirlerine, 20. yüzyılın sonunda ise Avrupa’ya yayıldı. Almanya’da ilk döner 1972’de Berlin’de satıldı ve kısa sürede kültürel bir sembol haline geldi.

TSG (Geleneksel Ürün Adı) tescili, ürünün belirli bir coğrafyaya değil, geleneksel üretim tekniklerine bağlı kalmasını öngörüyor. Türk kahvesi, lokum ve yoğurt için de benzer başvurular yapılmıştı.

“Çeşitlilik devam edecek”

Almanya Döner Üreticileri Derneği Sözcüsü Erdoğan Koç, kararın sektör için hayati önemde olduğunu vurguladı:

“Dönerin çeşitliliği Almanya’da korunacak ve daha da büyüyecek. İnsanlar sevdikleri döneri yemeye devam edecek.”