14 Mart Tıp Bayramı, ilk ne zaman kutlandı?

Her yıl 14 Mart’ta kutlanan Tıp Bayramı’nda, sağlık çalışanlarının fedakârlıkları anılırken, aynı zamanda mesleğin köklü geçmişine de ışık tutuluyor. Sadece Türkiye’de kutlanması dolayısıyla ulusal bir nitelik taşıyor.

BAĞIMSIZLIK MÜCADELESİYLE ÖZDEŞLEŞEN SEMBOL

İlk kez 1919 yılında İstanbul işgal altında iken Tıp öğrencilerinden Hikmet Boran önderliğinde manda ve himayeyi protesto etmek amacıyla kutlanmıştır.

İşgalciler tarafından tutuklanma riskiyle karşı karşıya kalan öğrenciler, 14 Mart’ın tıp eğitiminin başlangıç günü olduğu gerekçesiyle kutlama yaptıklarını belirterek durumu savuşturdu. Bu olay, Tıp Bayramı’nı yalnızca bir meslek günü olmaktan çıkarıp, bağımsızlık mücadelesiyle özdeşleşen bir sembol haline getirdi.

“MANDAYI KABUL EDEMEM, KABUL EDENLERİDE REDDEDERİZ”

Bu mücadeleye öncülük eden Hikmet Boran, daha sonra Sivas Kongresi’ne de katıldı. Kongrede manda tartışmalarına karşı çıkarak, “Mandayı kabul edemem! Kabul edenleri de reddederiz!” sözleriyle bağımsızlık vurgusu yaptı. Mustafa Kemal Atatürk’ün bu çıkışa cevabı ise tarihe geçti:

“Gençlikle iftihar ediyorum ve gençliğe güveniyorum. Ya istiklal, ya ölüm!”

14 Mart 1827, Osmanlı Devleti’nde modern tıp eğitiminin başlangıcı olarak kabul edilir. Bu tarihte, II. Mahmut döneminde Hekimbaşı Mustafa Behçet’in önerisiyle, Şehzadebaşı’ndaki Tulumbacıbaşı Konağı’nda Tıbhane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire adıyla ilk tıp okulu kurulmuştur. Bu önemli gelişme, 14 Mart’ın “Tıp Bayramı” olarak anılmasına zemin hazırlamıştır.

DÜNYA’DA DA FARKLI TARİHLERDE KUTLANIYOR

Dünyada benzer türde kutlamalar, farklı tarihlerde yapılmaktadır. Örneğin ABD’de ameliyatlarda genel anestezinin ilk defa kullanıldığı 30 Mart 1842 tarihinin yıldönümü; Hindistan’da ünlü doktor Bidhan Chandra Roy’un doğum (ve aynı zamanda ölüm) yıldönümü olan 1 Temmuz günü “Doktorlar Günü” olarak kutlanır.